Hormetische prikkels & gezondheid

We zien steeds meer foto’s en filmpjes voorbij komen van mensen die zich onderdompelen in ijswater of die wekelijks een stukje winterzwemmen. Of wat dichter bij huis: koud afdouchen. Wat is het toch dat zoveel mensen hier laaiend enthousiast over zijn? En wat maakt het dat zij het gevoel hebben zich hierdoor gezonder te voelen? In deze blog duiken we in de Hormetische prikkels.

Hormetische prikkels

In het Grieks betekent Hormesis ‘prikkeling’. Het gaat erom dat je bij matige of lage dosering van deze prikkel positieve effecten kan ondervinden. Een te veel kan juist schadelijk zijn. De hormetische prikkels waar we in deze context over praten zijn kortdurende fysieke stress prikkels. Denk aan honger, dorst, warmte, kou, zuurstofveranderingen en nuchter bewegen (bewegen zonder eerst gegeten te hebben). Een kortdurende stressprikkel is dus gunstig voor je gezondheid, waar een te veel aan stress zeer ongezond is. Bovendien hebben we in de huidige maatschappij vaak stress over niet essentiële zaken: e-mails, werk, verkeer e.d. Dit zijn niet per definitie levensbedreigende situaties, de stress die hieruit voortkomt kun je dus als ongezond bestempelen. Je lichaam maakt geen onderscheid tussen ongezonde stress en gezonde stress. De stressprikkels waar we het over hebben zijn de prikkels die je lichaam motiveren zichzelf sterker en beter te maken, gezonde stress dus.

Doseren

Al eerder schreven we een blog over intermittent fasting en hoe dit een positief effect lijkt te hebben op je gezondheid, door je lichaam voor een periode (een aantal uren) geen voedsel te geven, lijkt het lichaam sterker te worden. Je zou intermittent fasting dus kunnen zien als een hormetische prikkel. Te lang geen voedsel is niet gezond, maar een afgebakende periode kan voordelen hebben. Hetzelfde is van toepassing op de ‘koude’ baden. Te lang in kou of een ijsbad is niet goed voor je gezondheid, maar voor een afgebakende periode/tijd kan dit voor een hormetische prikkel zorgen waar je gezondheid van profiteert. Denk aan je immuunsysteem. Je bouwt pas antistoffen op tegen een virus als je het in kleine hoeveelheid tot je krijgt. Denk aan vaccinaties in deze context. Door een kleine hoeveelheid van een ziekte te injecteren bouw je antistoffen en een weerstand tegen deze ziekte op. Hiermee willen we niet een vaccinatie discussie starten, maar wel hormetische prikkels in een Westerse context zetten.

Hormetische prikkels en intermittent leven

Door onze huidige maatschappij en samenleving zijn we gewend geraakt aan altijd hetzelfde: voldoende eten, voldoende warmte, voldoende ontspanning. Juist door intermittent (afwisselend) te leven zorg je ervoor dat je lichaam wakker blijft en niet in een ‘luie’ stand raakt. Deze comfort positie is niet gezond. Door je lichaam aan te wakkeren met korte ‘stress’ prikkels wordt het aangemoedigd om sterker te worden. Een veel gebruikte term is in deze context:

What doesn’t kill you, makes you stronger

  Door uit je comfort zone te treden is je lichaam tot veel meer in staat dan je denkt. Ultiem voorbeeld hierin is natuurlijk Wim Hof, de Ice Man, hij beklom de Kilimanjaro in korte broek en rende blootsvoets een halve marathon boven de poolcirkel. Hij combineert ademhalingsoefeningen, koude therapie en inzet om je lichaam voordelen te laten behalen. Hij noemt onder andere: sterker immuunsysteem, lager stressniveau, meer energie, betere slaap en zo nog een aantal voordelen waar iedereen meteen voor zou tekenen. Dat zijn inzicht vernieuwend is, is duidelijk. Zijn methode wordt onder andere door de Radboud Universiteit onderzocht.

Gezondheidseffecten hormetische prikkels

Hieronder een lijstje met gezondheidsvoordelen die hormetische prikkels kunnen geven:

• Meer energie
• Verbetering immuunsysteem
• Ontstekingen remmen
• Verbetering slaap
• Verbetering sportprestatie
• Beter herstel na sport
• Verlaging bloeddruk
• Verbetering stofwisseling
• Verbetering bloedsomloop

Het is dus niet verwonderlijk dat intermittent leven, de hormetische prikkels zo populair zijn. Mensen voelen zich fitter en gezonder, ze hebben hun lichaam weer tot zelfhelend werk aangezet.

Verdiep je eerst

Uiteraard voelen we ons wel ‘verplicht’ te melden dat je, mocht je hier nu mee aan de slag willen, voorzichtig mag zijn. Ga niet zomaar een koud meer overzwemmen of meteen een extreem einddoel proberen te halen. Bouw het op met beleid. En doe je eigen onderzoek wat bij jou past. Daarbij is geen mens hetzelfde, dus verdiep je eerst voordat je aan de slag gaat. En mocht je het winterzwemmen too much vinden, dan vind je bij Binorm genoeg fijne producten met dezelfde gezondheidseffecten. Scheelt weer een koude dip :) Onze tips daarvoor vind je hier:

• Een fijn boek over Intermittent Fasten van Nanneke Schreurs & José van Riele (alleen in de winkel);
• Glerups pantoffels die je direct na een ijsbad warme voeten bezorgen;
• Goed voor het energieniveau;
• Ondersteuning voor de nachtrust;
• Ondersteuning voor snel herstel na fysieke inspanning;
• Goed voor de bloeddruk, ondersteuning voor de stofwisseling en stimulering voor de doorbloeding;
• Goede immuunondersteuner;

Bronnen:

De Lelieboom  KPNI Center Wim Hof Method